Cierpienie ludzkie jest tym doświadczeniem, które wzywa do przyjęcia postawy solidarności i miłości
– KS. ANTONI BARTOSZEK
Powstanie Hospicjum w Koszalinie
Współczesny człowiek stara się eliminować ze swej świadomości ten okres życia, który obejmuje cierpienie, umieranie i śmierć. W chaosie życia nie ma miejsca dla problemów człowieka bezradnego, samotnego, cierpiącego. Zniknął dawny obyczaj gromadzenia się kilku pokoleń, które mobilizowały siły ducha i towarzyszyły ciężko chorej i umierającej bliskiej osobie. Oddanie chorego do szpitala ma rozwiązać ten bolesny i trudny problem. W szpitalach natomiast technika osacza przerażonego pacjenta, wypatrującego często daremnie, w oczach lekarza, pielęgniarki i odwiedzających członków rodziny, zrozumienia dla jego niepewności, lęku, bólu fizycznego i psychicznego. Zagubiono szacunek dla życia w każdym etapie egzystencji człowieka, stąd uzasadnianie pozornego dobra pacjenta, skłanianiem się ku praktykom eutanazji i aborcji.
Na tym tle naszej współczesności, angielska pielęgniarka Cicely Saunders w oparciu o własne obserwacje i doświadczenia, rozumiejąc wartość życia człowieka do ostatniego tchnienia, jego potrzeby i oczekiwania na bliskość drugiego człowieka podjęła starania o przygotowanie takiego miejsca w Londynie, które te oczekiwania osoby ciężko chorej spełni. Mając przeświadczenie, że „świat, do którego należymy jest dobry i można mu zaufać” pogłębiając swoje kwalifikacje w zakresie medycyny, przygotowała programu opieki medycznej i formy towarzyszenia ciężko choremu, dając podwaliny opieki hospicyjnej. Dzięki jej staraniom i przy wsparciu finansowym jej męża, polskiego artysty malarza Mariana Bohusza-Szyszko powstało pierwsze hospicjum im. św. Krzysztofa w Londynie, w roku 1967.
Za tym przykładem powstawały podobne ośrodki w Europie i Ameryce.
W Polsce ideę tę, dzięki odwiedzinom i inspiracji Cicely Saunders, zaczęto realizować w Krakowie powołując Towarzystwo Przyjaciół Chorych w roku 1981. Przystąpiono do budowy ośrodka stacjonarnego, pełniąc równocześnie opiekę w domu osób chorych, głównie na choroby nowotworowe.
Następnie powstało hospicjum w Gdańsku (1984 r) i w Poznaniu (1985 r). Kolejno zaczęły powstawać ośrodki hospicyjne w innych miastach.
Obecnie jest ich w Polsce ponad dwieście.
W Koszalinie, myśl o rozpoczęciu działalności hospicyjnej zrodziła się w gronie kilku członków Klubu Inteligencji Katolickiej, skupionych wokół Ireny Werner, osoby o ogromnej woli działania na rzecz potrzebujących, wrażliwej i wcielającej w życie chrześcijańskie przykazanie miłości bliźniego. Podbudowana udziałem w konferencji zespołów hospicyjnych w Wesołej k/Warszawy, Irena Werner przystąpiła do działania. Rozpoczęto starania o uzyskanie rejestracji zamierzonego stowarzyszenia, o bazę lokalową, w której można by organizować spotkania dla omawiania kierunku działania, przyjmować zgłoszenia chorych, wymieniać doświadczenia z opieki nad chorymi. Powoli krąg osób, chcących służyć terminalnie chorym powiększał się. Weszli weń lekarze, pielęgniarki, kapłan, psycholog i inne osoby nie związane z zawodem medycznym. Odwiedzano chorych w ich domach na zasadach wolontariatu.
Powołano Komitet Założycielski stowarzyszenia w składzie:
- Irena Werner – przewodnicząca,
- Lek. med. Andrzej Melka – wiceprzewodniczący,
- Jadwiga Ostrowska – członek,
- Krystyna Marcinkowska – członek,
- Irena Wąsowska – członek.
Ustalono cel działania: niesienie pomocy chorym, znajdującym się w terminalnym okresie choroby (głównie nowotworowej) i ich rodzinom. Przygotowano statut stowarzyszenia, który pozwolił zarejestrować: Stowarzyszenie Hospicjum im. św. Maksymiliana Marii Kolbego w Koszalinie dnia 23.03.1993. Siedziba Stowarzyszenia znajdowała się przy ośrodku Duszpasterstwa Rodzin, na terenie parafii katedralnej, ul. Chrobrego 7.
W zmaganiach organizacyjnych Stowarzyszenia, a także w rozwoju duchowej i fachowej podstawy opieki hospicyjnej z ogromną życzliwością pomocy udzielali: pallotyn ks. Eugeniusz Dutkiewicz, ogólnopolski duszpasterz hospicjum z Gdańska oraz prof. dr hab. med. Jacek Łuczak, kierujący Kliniką Opieki Paliatywnej Katedry Onkologii Akademii Medycznej w Poznaniu.
Stowarzyszenie zaczęło pełnić swoją działalność w domu chorego, formując zespoły w składzie: lekarz, pielęgniarka, kapłan, psycholog i inni wolontariusze nie medyczni.
W grudniu 1992 roku lista członków przyszłego stowarzyszenia, wynosiła 24 osoby:
- Badurak Dorota – wolontariusz, ekonomista
- Basińska Maria – pielęgniarka
- Bąbel Bronisława – wolontariusz, sprzedawca
- Bielecka Agnieszka – wolontariusz, uczennica Liceum Medycznego
- Duk Beata – wolontariusz, uczennica Liceum Medycznego
- Gnyś Beata – wolontariusz, uczennica Liceum Medycznego
- Kużel Maria – lekarz
- Makowski Arystarch – lekarz
- Manikowska Alicja – psycholog
- Marcinkowska Krystyna – pielęgniarka
- Melka Andrzej – lekarz
- Mokrzycka Krystyna – wolontariusz, ekonomista
- Musiał Katarzyna – wolontariusz, uczennica Liceum Medycznego
- Orlonek Irena – lekarz
- Ostrowska Jadwiga – wolontariusz, ekonomista
- Przybylska Krystyna – lekarz
- Rogawska Anna – pielęgniarka
- Tomaszewska Maria – lekarz
- Ukleja Blanka – psycholog
- Wąsowska Irena – wolontariusz, ekonomista
- Werner Irena – wolontariusz, ekonomista
- Wierzchowiecka Krystyna – wolontariusz, inżynier
- Wołkanowska Małgorzata – pielęgniarka
- Żołyniak Andrzej – ksiądz, kapelan szpitala
Nie mając środków finansowych, sprzętu medycznego, leków i opatrunków poza niewielką ilością uzyskiwaną od czasu do czasu z darów, bez możliwości etatowego zatrudnienia personelu medycznego, działalność członków stowarzyszenia była ograniczona. Hospicjum sprawowało wówczas opiekę nad kilkoma osobami w skali roku. I tak w roku 1991 otoczono opieką – 8 chorych, w 1992 – 18 chorych, a w roku 1997- 23 pacjentów.
Dzięki życzliwości Caritas Diecezji Koszalińsko – Kołobrzeskiej, hospicjum otrzymało do własnej dyspozycji pomieszczenie w przybudówce Domu Samotnej Matki przy ul. Wojska Polskiego 13, gdzie znajdują się biuro, magazyny, pomieszczenie sanitarne.
Na skutek rozwoju ruchu hospicyjnego w Polsce, wzrostu liczby specjalistów w zakresie medycyny paliatywnej, członkowie koszalińskiego hospicjum mogli brać udział w organizowanych szkoleniach, zjazdach, dniach skupienia, na których udostępniano wiedzę w zakresie sfery duchowej i fizycznej osoby terminalnie chorej, a także sposobu rozwijania własnej osobowości i umiejętności osób, które im służą.
Przełomowym okresem dla hospicjum było powstanie Kas Chorych, z którymi można było zawrzeć umowę na finansowanie opieki hospicyjnej.
Przystąpiono do tworzenia Hospicyjnego Zakładu Opieki Zdrowotnej, z zamiarem pełnienia opieki w dwóch formach tj., domowej i stacjonarnej. O ile działalność domowa była już zapoczątkowana, utworzenie oddziału szpitalnego okazało się wielkim wyzwaniem.
Dzięki pomocy ówczesnego Urzędu Miejskiego i Wojewódzkiego w Koszalinie oraz kilku sponsorów wyposażono profesjonalnie pomieszczenia w obiekcie przy ul. Słonecznej 15, wynajęte od Specjalistycznego Zespołu Gruźlicy i Chorób Płuc, podejmując równocześnie starania o rejestrację Hospicyjnego Zakładu Opieki Zdrowotnej i zawarcie umów z Kasami Chorych, Zachodniopomorską i branżową.
Zakład powstał oficjalnie 17 lipca 1998. Dyrektorem HZOZ została na czas organizacji zakładu i prowadzenia działalności mgr Małgorzata Chmielewska, która podjęła energiczne starania o pozyskanie lekarzy, pielęgniarek do pracy, w oparciu o umowy zawarte z Kasami Chorych.
Działalność HZOZ rozpoczęto uroczystym otwarciem 6 łóżkowego ośrodka stacjonarnego przy ul. Słonecznej 15, dnia 7 września 1998.
Do pracy wolontaryjnie włączyli się: kapłan, psycholog oraz nie medyczni członkowie stowarzyszenia, podejmując opiekę nad osobami terminalnie chorymi w domu pacjenta i w ośrodku stacjonarnym.
Nagłośnienie idei hospicjum przez radio, telewizję i prasę oraz drogą organizowania koncertów charytatywnych na rzecz Koszalińskiego Hospicjum spowodowało, że społeczeństwo naszego miasta przyjęło ze zrozumieniem działalność hospicyjną, nastąpił wzrost liczby zgłaszanych chorych przez ich rodziny, lekarzy pierwszego kontaktu, oddziały szpitalne i poradnię onkologiczną. Rozszerzył się też teren działalności, obejmujący obszar dawnego województwa dla przyjęć w ośrodku stacjonarnym i odległość do 20 km dla opieki w domu chorego.
Liczba pacjentów objętych opieką hospicyjną w roku 1999 wynosiła 293 osoby, w 2000 roku – 330, w roku 2001 – 306, do końca czerwca 2002 opieką objęto 166 osób.
